توسعه شوراي امنيت ، موانع و پيشنهادها

به گزارش خبرگزاري مهر، مجمع عمومي سازمان ملل كه قرار است از روز چهارشنبه فعاليت خود را آغاز نمايد، در ابتدا قرار بود به طرح ارائه شده از سوي كوفي عنان دبير كل اين سازمان براي اصلاحات بپردازد و پس از اجماع كشورها درباره چگونگي اجراي آن،  قطعنامه مربوطه صادر شود.

افزايش اعضاي شوراي امنيت كه هم اكنون 15 عضو دارد در اين طرح در نظر گرفته شده بود و عنان لزوم اجراي آن را رويارويي مناسب با چالش هاي قرن 21 دانسته بود. در اين ميان كشورهاي آلمان و ژاپن كه بازندگان جنگ جهاني دوم بودند و هند و برزيل كه به عنوان قدرت هايي در منطقه خود ظاهر شده اند، خواهان كسب كرسي دائم در شوراي امنيت شدند.

اما اين طرح كه در ابتدا ارائه كنندگان آن گمان مي كردند مورد حمايت رهبران جهان در نشست هفته جاري قرار مي گيرد، قرباني رقابت كشورهايي شد كه آنان نيز خواهان كسب كرسي دائم در شوراي امنيت شده بودند.

طرح خوشبينانه هند و آلمان و ژاپن و برزيل موسوم به گروه چهار در ماه جولاي به مجمع عمومي سازمان ملل ارائه شد. اين چهار كشور خواهان افزايش اعضاي شوراي امنيت به 25 عضو شده اند به طوري كه 6 عضو دائم بدون حق وتو شامل چهار كشور مذكور و دو كشور آفريقايي و همچنين چهار عضو غيردائم به اين شورا افزوده شود.

پيش نويس گروه چهار تقريبا از سوي 40 كشور از جمله فرانسه و انگليس مورد حمايت قرار گرفت، اما لازم بود كه 53 عضو اتحاديه آفريقا نيز از آن پشتيباني نمايند تا بتواند راي دو سوم از اعضاي سازمان ملل در مجمع عمومي را كسب نمايد.

گروه چهار به ويژه ژاپن و آلمان تلاش هاي زيادي را به عمل آوردند تا آفريقايي ها را راضي كنند از پيشنهاد آنها حمايت نمايند. البته آفريقايي ها كشورهايي هستند كه اعتقاد دارند با آنها با عدالت رفتار نشده است و هرگز در شوراي امنيت نماينده نداشته اند.

در هر حال آفريقايي ها كه از سوي مصر و الجزاير رهبري مي شدند با گروه چهار مخالفت كردند و پيشنهاد خاص خود را ارائه دادند و خواهان كرسي دائم با حق وتو شدند.

اين درخواست آفريقايي ها مبني بر كسب دو كرسي با حق وتو از سوي انگليس و آمريكا و چين و روسيه و فرانسه كه 5 عضو دائمي "وتو دار" شوراي امنيت هستند مورد مخالفت شديد قرار گرفت و غير واقعي خوانده شد.

چين و آمريكا  پيش از آن با پيشنهاد گروه چهار نيز به شدت مخالفت كرده بودند و از اين رو كشورهاي آفريقايي در نشستي كه ماه گذشته در آديس آبابا  برگزار كردند، به رغم موافقت نيجريه رئيس كنوني اتحاديه آفريقا با پيشهان جي 4، اين پيشنهاد را رسما رد كردند.

به گزارش مهر، برخي از تحليلگران اعتقاد دارند اين موضعگيري اتحاديه آفريقا بيشتر به دليل رقابت كشورهاي آفريقايي براي كسب دو كرسي دائم اعلام شد. مصر و نيجريه و آفريقاي جنوبي كشورهايي بودند كه براي عضويت در شوراي امنيت مطرح شدند اما كنيا و آنگولا و ليبي و سنگال هم در اين زمينه مدعي شدند.

از سوي ديگر آمريكا نيز ضمن آنكه اعلام كرد از دو كشور كه يكي از آنها ژاپن است براي عضويت دائم در شوراي امنيت حمايت مي كند، گفت : درخواست هاي غير عادي  از سوي برخي كشورها براي توسعه شوراي امنيت را قاطعانه رد مي كند.

در ماه جولاي واشنگتن نيكلاس برنز معاون امور سياسي خود را به سازمان ملل فرستاد تا اعلام كند كه از ديدگاه آمريكا حق وتو فقط به  گسستگي مي انجامد و بايد بيشتر به اصلاحات مديريتي در اين سازمان پرداخته شود.

چين كه پيش از اين عضويت دائم براي هند و آلمان و برزيل را مورد حمايت قرار داده بود، با عضويت ژاپن به شدت مخالفت كرد.

گروهي متشكل از كانادا و پاكستان و ايتاليا نيز براي گل آلود كردن بيشتر آب پيشنهاد خاص خود را براي توسعه شوراي امنيت ارائه دادند و خواهان افزايش اعضاي شوراي امنيت از 15 به 25 عضو شدند به طوري كه 10 عضو غير دائم  براي دو سال به اين شورا افزوده شود.

 هركدام از كشورهاي گروه چهار با مخالفان منطقه اي سرسختي روبرو بودند: هند از سوي پاكستان، برزيل از سوي آرژانتين و چند كشور آمريكاي لاتين، ژاپن از سوي چين و كره جنوبي و آلمان از سوي ايتاليا مورد فشار قرار گرفتند و براي عضويت دائم در شوراي امنيت نالايق خوانده شدند.

اما در نهايت مخالفت قاطعانه آمريكا و چين بود كه پيشنهاد گروه چهار را كاملا از بين برد.

به گزارش مهر، ژاپن كه به گفته سفيرش در سازمان ملل تازه از قدرت آمريكا و چين باخبر شده بود، با اعتماد به نفس اعلام كرد كه لااقل توانسته است خواسته خود را به جهان اعلام كند و خود را در صحنه بررسي شدن قرار دهد.

منابع اين كشور در سازمان ملل اعلام كردند در سال جاري گفتگوهاي خود را ادامه مي دهند و با آفريقايي ها و ديگر كشورها بحث مي كنند و خواسته خود براي عضويت دائم در شوراي امنيت را كنار نخواهند گذاشت.

عنان هم اعلام كرد كه در نشست مجمع عمومي سران احتمالا درباره اصلاحات و به ويژه بحث داغ توسعه شوراي امنيت به نتيجه نمي رسيم و از كشورها خواست لااقل تا پايان سال اين موضوع را به نتيجه برسانند.